Cũng như nhiều dân tộc anh em khác sống ở vùng đất Tây Bắc, đời sống của cộng đồng dân tộc Lào từ xa xưa đến nay vẫn luôn dựa vào sản xuất nông nghiệp là chính và cũng là cư dân làm nương rẫy.  Bởi vậy, cứ vào tháng 9 hàng năm khi lúa trên nương làm thành cốm được là lúc họ lấy một ít lúa về làm cốm để cúng Tổ tiên và các vị thần linh. Và theo nghi thức truyền thống, vật phẩm không thể thiếu trong mâm cúng của ngày Tết này đó chính là xôi cốm, đây được xem là biểu tượng của mùa lúa mới cũng như thể hiện sự trân trọng biết ơn của người Lào đối với tổ tiên, trời đất đã đem đến cho họ một mùa màng tươi tốt và bội thu.

Cứ vào rằm tháng tám âm lịch hằng năm, nhân dân bản Pa Xa Lào nói riêng và dân tộc Lào nói chung lại tiến hành tổ chức lễ cũng cơm mới để tạ ơn tổ tiên và các vị thần linh. Theo phong tập quán xưa của dân tộc Lào, một năm chỉ làm ruộng và làm nương một vụ đó là vụ mùa nên khi lúa nương đã làm được cốm thì phải mang về cho tổ tiên và các vị thần linh ăn trước thì mới phù hộ cho gia chủ bình an và mùa màng tươi tốt.

Tết lúa mới của dân tộc Lào nói chung và bản Pa Xa Lào nói riêng, được chia ra làm hai phần, đó là phần lễ và phần hội

Phần lễ: Có hai lễ chính là cúng gia tiên và cũng các vị thần linh

Thứ nhất: Cũng gia tiên

Mâm cúng được các gia chủ chuẩn bị rất cầu kỳ, vì đây là lễ quan trọng nhất trong năm, gồm: Một con già, xôi cốm, xôi, quả dưa, mía, rượu, các con vật,…

Mâm cúng gia tiên trong ngày Tế lúa mới dân tộc Lào bản Pa Xa Lào

Thứ hai: Lễ cúng các vị thần linh

Lễ cúng để dâng lên các vị thần linh được gia chủ chuẩn rất kỹ, lễ vật cúng bao gồm: Gà, xôi cốm, mía, chuối, quả dưa, xôi, rượu và các con vật có thể ăn được,…

Mâm lễ gia chủ dâng lên các vị thần linh được gia chủ cũng ở ngoài quản hoặc hiên nhà

Ngoài cúng gia tiên và các vị thần linh, nhân dân bản Pa Xa Lào, xã Pa Thơm còn có tập tục cúng những linh hồn cù bất cù bơ, cúng linh hồn bên nội hay bên ngoại mà nhà mình không thờ cúng tại gia, để đảm bảo hôm đó không được bỏ đói các linh hồn vẫn đang còn chưa được siêu thoát.

Phần hội

Sau khi dâng cúng xong sẽ được gia đình dùng để thiết đãi bạn bè, người thân, anh em họ hàng nếu họ đến chơi nhà hoặc đem gói trong lá dong dùng làm quà biếu để thắt chặt thêm tình đoàn kết anh em họ hàng đến dự và chúc mừng gia đình.

Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước nên đời sống vật chất và tinh thần của cộng đồng dân tộc Lào nói chung và dân tộc Lào bản Pa Xa Lào, xã Pa Thơm nói riêng cũng ngày càng được nâng lên và luôn giữ gìn và truyền lại cho thế sau nhứng nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình.